ข้างสังเวียน : ๒๔ มิถุนายน ๒๕๒๓
ในวันที่ ๒๕ มิถุนายนนี้ หนังสือพิมพ์สยามรัฐ จะมีอายุครบ ๒๘ ปีบริบูรณ์และย่างเข้าอายุ ๒๕ ปี
เด็กที่เกิดวันเดียวกันกับสยามรัฐนั้น หากมีอายุอยู่มาจนถึงขณะนี้ ก็เรียกได้ว่าเป็นผู้ใหญ่เต็มตัว เป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมทุกประการ
ถ้าจะพูดด้วยความรู้สึกของคน ที่ได้มาร่วมมือกันก่อตั้ง หนังสือพิมพ์สยามรัฐขึ้น ระยะเวลายี่สิบกว่าปี และร่วมสามสิบปีนี้ ก็ดูเหมือนกับว่าเป็นระยะเวลาอันสั้น เพราะเหตุการณ์ต่างๆ ในอดีต เมื่อแรกออกหนังสือพิมพ์สยามรัฐนั้น ยังสดอยู่ในความทรงจำ แต่ถ้าจะดูกันด้วยความจริงแล้ว ระยะเวลานี้เป็นเวลาที่ยาวนานมาก คนที่ได้มาร่วมกันตั้งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ตั้งแต่แรกเริ่มนั้น ถึงบัดนี้ก็แก่กันไปตามวัยสังขาร ที่ตายไปแล้วก็มี
แต่หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็ยังมีอายุยืนยงมาได้ตลอด ในขณะที่เขียนนี้ ก็ยังมีอาการว่า จะเสื่อมโทรมหรือสลายไป
เหตุสำคัญประการเดียว ที่ทำให้หนังสือพิมพ์สยามรัฐยังคงอยู่ได้ก็คือ ความผูกพันของผู้อ่าน ที่มีต่อหนังสือพิมพ์สยามรัฐตลอดมา ไม่ว่าสถานการณ์บ้านเมืองจะได้ผันแปรไปในทางใด นับว่าเป็นบุญคุณ ซึ่งคนทำหนังสือพิมพ์สยามรัฐ จะต้องระลึกถึงอยู่เป็นนิจ
ในโอกาสเช่นนี้ การที่จะกล่าวได้ว่าหนังสือพิมพ์สยามรัฐ หรือหนังสือพิมพ์ฉบับใดฉบับหนึ่ง ได้ยืนหยัดเคียงคู่กับประชาชน หรือได้ต่อสู้ เพื่อผลประโยชน์ของประชาชน ตลอดมานั้น เป็นของที่กระทำง่าย ซึ่งเมื่อได้กล่าวไปแล้ว ก็คงจะไม่มีผู้ใดคัดค้าน
แต่ถ้าจะพูดกันตามความจริงแล้ว คงจะไม่อาจที่จะกล่าวถ้อยคำ อันกว้างไกลถึงขนาดนั้นได้
เพราะหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ได้เกิดขึ้นมาจากเจตนาที่จะเสนอข่าว และความคิดเห็นอันชอบด้วยเหตุผล ตามทรรศนะของตนเอง ด้วยความปรารถนาดีต่อบ้านเมือง และคนทั้งปวง และหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็ได้พยายามรักษาแนวทางอันเป็นของตนเองนั้นไว้ จนถึงบัดนี้
ในฐานะที่หนังสือพิมพ์สยามรัฐ เป็นหนังสือพิมพ์ที่มีอายุมาก หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็ย่อมจะรู้ใจคนอ่านหนังสือพิมพ์ โดยทั่วไปอยู่ และถ้าหากหนังสือพิมพ์สยามรัฐ จะเห็นแก่ประโยชน์ในทางการค้า และความร่ำรวยของผู้จัดทำแต่ทางเดียวแล้ว หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็อาจเอาใจผู้อ่านให้มากที่สุด โดยไม่คำนึงถึงความเป็นตัวของตัวเอง แล้วประสบผลสำเร็จในทางการค้าได้มาก
การออกหนังสือพิมพ์นั้น จะไม่คิดถึงประโยชน์ในทางการค้าเสียเลยก็ไม่ได้ เพราะถ้าไม่คิดถึงเสียเลยแล้ว หนังสือพิมพ์นั้นก็จะต้องประสบกับความหายนะ มีหนี้สินล้นพ้นตัว ไม่อาจตั้งอยู่ได้ หรือถ้าจะตั้งอยู่ได้ก็ต้องตกอยู่ใต้อำนาจของเจ้าหนี้ในที่สุด ขณะเดียวกันการคิดแต่ประโยชน์ทางการค้าหนักไป หนังสือพิมพ์ก็อาจจะต้องสละคุณลักษณะ ของหนังสือพิมพ์บางประการ ไม่สามารถรักษาคุณลักษณะทั้งปวง ของหนังสือพิมพ์ไว้ได้ครบถ้วน
นับว่าเป็นโชคดีของหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ที่สามารถรักษาสัดส่วนของการค้า และการหนังสือพิมพ์ไว้ได้พอเหมาะพอสม ซึ่งเท่ากับว่าได้รักษาความเป็นตัวของตัวเอง ไว้ได้ตลอดมาในระยะเวลาอันยาวนานนี้
คนที่อ่านหนังสือพิมพ์สยามรัฐนั้น นับว่าเป็นผู้ที่มีความคิดเห็น และทรรศนะ ตรงกับแนวทางของหนังสือพิมพ์ ที่หนังสือพิมพ์สยามรัฐได้วางไว้แต่แรก
ในขั้นต้นนั้นปรากฏว่า ผู้อ่านยังมีจำนวนน้อย ซึ่งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็ตั้งหน้ารับใช้ผู้อ่านซึ่งมีจำนวนน้อยนั้น โดยมิได้ท้อถอย บัดนี้ปรากฏว่ามีผู้อ่านหนังสือพิมพ์สยามรัฐเพิ่มมากขึ้นมากมาย จนเป็นที่ทราบกันทั่วไปว่า หนังสือพิมพ์สยามรัฐเป็นหนังสือพิมพ์ ที่มีความสำคัญฉบับหนึ่งในประเทศไทย เรื่องนี้จึงเป็นเรื่องที่ หนังสือพิมพ์สยามรัฐควรภูมิใจ และมีความภาคภูมิใจอยู่
เพราะหนังสือพิมพ์สยามรัฐ มีหลักฐานการจำหน่าย บอกให้รู้ได้ว่ามีคนไทยจำนวนหนึ่ง ซึ่งเป็นจำนวนไม่น้อย ที่มีความเห็นพ้องต้องกันกับผู้จัดตั้ง และผู้จัดทำหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ในปัจจุบันว่า หนังสือพิมพ์ที่ดีนั้นควรจะเป็นอย่างไร
ในเวลาร่วมสามสิบปีที่ได้ผ่านมานี้ เหตุการณ์บ้านเมืองได้ผันแปรเปลี่ยนแปลงไปมาก ได้มีการรัฐประหาร ปฏิวัติ และปฏิรูป กันมาแล้วหลายครั้งหลายหน มีรัฐธรรมนูญมาแล้วหลายฉบับ และได้มีรัฐบาลมาแล้วหลายคณะ
ปัญหาของบ้านเมืองนั้น ได้เกิดมีขึ้นมากตามส่วนแห่งการเติบโต และการวิวัฒนาการของบ้านเมือง ปัญหาที่เป็นปัญหาสำคัญอยู่ในขณะนี้หลายปัญหา ยังไม่เกิดขึ้นเมื่อแรกตั้งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ
หนังสือพิมพ์สยามรัฐได้ผ่านเหตุการณ์ทั้งหลายทั้งปวงนี้มา เช่นเดียวกับคนไทยทั้งหลาย แต่ในฐานะที่เป็นหนังสือพิมพ์ ก็ได้พยายามเสนอข่าวรายละเอียดตามความเป็นจริง และได้พยายามทำความเข้าใจให้เกิดขึ้น ต่อสถานการณ์ที่เกิดขึ้นใหม่ทุกครั้ง และได้พยายามแสดงความเห็นต่อเหตุการณ์ และสถานการณ์เหล่านั้นโดยสุจริต เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมเป็นที่ตั้ง เมื่อถึงคราวที่จะต้องวิพากษ์วิจารณ์การกระทำใดๆ ที่เห็นว่าเป็นผิด ก็ได้วิพากษ์วิจารณ์ไป ตามความเห็นผิดเห็นชอบของตนเอง ในการปฏิบัติงานเช่นนี้ ก็ย่อมจะทำให้เกิดทั้งมิตร และศัตรู ซึ่งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก็ดูเหมือนจะไม่สนใจนัก
สิ่งที่หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ควรภาคภูมิใจมากที่สุดก็คือ การถ่ายทอดหน้าที่ และภารกิจของหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ให้แก่คนยุคต่อๆมา ซึ่งได้กระทำกันมาโดยราบรื่น ไม่มีอุปสรรค ถึงวันนี้อาจพูดได้ว่า คนที่มีหน้าที่รับผิดชอบในกองบรรณาธิการหนังสือพิมพ์สยามรัฐนั้น เป็นคนที่มีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับหนังสือพิมพ์สยามรัฐนั้นเอง
ทั้งนี้แสดงให้เห็นว่าหนังสือพิมพ์สยามรัฐ มีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน อย่างทันการณ์ทันสมัย และยังจะมีอนาคตต่อไปอีกนาน
หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ได้ผ่านอดีตที่มีความเคลื่อนไหว เปลี่ยนแปลงมาแล้วมาก มีปัจจุบันที่ครองตัวอยู่ ได้อย่างคล่องตัวพอสมควร เพราะฉะนั้น จึงไม่หวาดหวั่นต่ออนาคต
ผมมั่นใจว่าหนังสือพิมพ์สยามรัฐ จะยังทำหน้าที่หนังสือพิมพ์ที่ดีต่อไป ได้อีกนานหลายชั่วอายุคน
